Antalya Ticaret Borsası (ATB) ve Antalya Tarım Kurulu (ATAK) Lideri Ali Çandır, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan Eylül ayı Ziraî Girdi Fiyatları Endeksini (Tarım-GFE) kıymetlendirdi.
Çandır, Eylül ayı ziraî üretici fiyat endeksinin (Tarım-ÜFE) aylık yüzde 7.14, yıllık ise yüzde 156 olarak açıklandığını anımsatarak, “Tarımsal faaliyetlerde bulunanlar açısından son bir yıllık eğilim sürekli sektörün aleyhine seyrederken Nisan, Mayıs ve Temmuz aylarında üretici lehine bir durum yaşanmış, Eylül ayında ise rakamlar yine üretici lehine dönmüştür. Önümüzdeki aylarda bu eğilimin devam etmesi, üretici kesimi için birikmiş zararları kapatmak açısından olumlu beklentidir” dedi.
Yıllık artışta gübre yeniden lider
TÜİK tarafından açıklanan Eylül ayı Tarım-GFE’nin alt kalemlerine bakıldığında, tarımda kullanılan mal ve hizmetlerin fiyatlarında aylık yüzde 2.89 ve yıllık yüzde 145.02 artış ilan edildiğini kaydeden Çandır, aylık bazda tohumda yüzde 19.71, enerjide yüzde 6.62, gübrede yüzde 3.72, ilaçta yüzde 3.47, veteriner hizmetlerinde yüzde 2.23, yemde yüzde 0.27 ve diğer kalemlerde ise yüzde 2.46’lık değişimlere dikkat çekti. Tohumda yıllık yüzde 98.99, güçte yüzde 193.88, gübrede yüzde 226.63, ilaçta yüzde 110.51, veteriner hizmetlerinde yüzde 38.73, yemde yüzde 145.46 ve öbür kalemlerde ise yüzde 66.12 artış olduğunu belirten Lider Çandır, “Tarımsal yatırıma katkı sağlayan mal ve hizmetlerin fiyatlarında ise aylık yüzde 2.91 ve yıllık yüzde 95.12’lik artış ilan edildi” dedi.
Üreticinin beklentisi olumlu
TÜİK’in Eylül ayı ziraî üretici fiyat endeksinin (Tarım-ÜFE) aylık yüzde 7.14, yıllık ise yüzde 156 olarak açıkladığını anımsatan Ali Çandır, “Tarımsal faaliyetlerde bulunanlar açısından son bir yıllık eğilim sürekli sektörün aleyhine seyrederken Nisan, Mayıs ve Temmuz aylarında üretici lehine bir durum yaşanmış, Eylül ayında ise rakamlar yine üretici lehine dönmüştür. Önümüzdeki aylarda bu eğilimin devam etmesi, üretici kesimi için birikmiş zararları kapatmak açısından olumlu beklentidir” tabirlerini kullandı.
“Yük artıyor”
Yurtiçi ve yurtdışı üretici enflasyonlarının da tarım bölümünü dolaylı olarak etkilemeye devam ettiğini söyleyen Lider Ali Çandır, Eylül ayında açıklanan aylık yüzde 0.67 ve yıllık yüzde 117.04 seviyesindeki yurtdışı üretici enflasyonu (Yd-ÜFE) ile aylık yüzde 4.78 ve yıllık yüzde 151.50 seviyesindeki yurtiçi üretici enflasyonu (Yi-ÜFE), genel olarak bölümün geçmişten gelen maliyet yükünü gelecekte de taşımaya devam edeceğini gösterdiğini kaydetti. Çandır, “Diğer taraftan Yi-ÜFE içindeki gıda imalatı, aylık yüzde 3.48 ve yıllık 146.95 düzeyinde artış göstermiştir. Gıda imalatı enflasyonu, aylıkta ve yıllıkta Tarım-GFE’den yüksek ama Tarım-ÜFE’den düşük seyretmiştir” diye konuştu.
Eylül ayında üretici bölümdeki bu enflasyonlara karşılık tüketici enflasyonu TÜFE’nin aylık yüzde 3.08 ve yıllık yüzde 83.45 ilan edildiğini anımsatan Başkan Çandır, “Tüketici taraftaki işlenmemiş gıda enflasyonu ise Eylül’de aylık yüzde 1.07 ve yıllık yüzde 82.39 seviyesinde ilan edilirken, yaş meyve zerzevat enflasyonu aylık yüzde 1.97 ve yıllık 58.77 olarak ilan edilmişti. Tüketici taraftaki bu sayılar, üreticilerin maruz kaldığı maliyet artışlarını yaklaşık yarı yarıyadan az tüketiciye yansıtabildiğini göstermektedir” değerlendirmesinde bulundu.
Mevsimsel yükseliş uyarısı
Çandır, Haziran ve Ağustos aylarındaki aylık düşüşlerin sonbaharda yerini yükselişe bırakmaya başladığına dikkat çekerken, şunları kaydetti:
“İlan edilen sayıların, Eylül ayları itibariyle göreli yüksek bir devir içerisinde olduğumuzu göstermektedir. Haziran ve Ağustos aylarındaki aylık düşüşler, sonbahar geldiğinde yerini yükselişe bırakmaya başlamıştır. Önümüzdeki devirde, zerzevat fiyatlarında mevsimsel bir yükseliş yaşanma ihtimali hala geçerlidir.” – ANTALYA
